جشن سپندارمزگان به جای ولن تاین

والنتاین (۲۶ بهمن) یا سپندار مذگان (۲۹ بهمن) چند سالی است نزدیک ۲۶ بهمن ماه (۱۴ فوریه) که می شود هیاهو و هیجان را در خیابان ها می بینیم. مغازه های کالاهای فانتزی شلوغ می شود.

همه جا نام Valentine به گوش می خورد. از هر بچه ای که درباره والنتاین پرسش کنی می داند که �در سده سوم میلادی که برابر با آغاز شاهنشاهی ساسانی در ایران، در روم باستان فرمانروایی بوده است بنام کلودیوس دوم.

کلودیوس باورهای شگفتی داشته است، برای نمونه سربازی خوب خواهد جنگید که زن نگرفته باشد.

از این رو زناشویی را برای سربازان امپراتوری روم بازداشته می کند.کلودیوس به اندازه ای سنگدل وفرمانش به اندازه ای بی چون و چرا بود که هیچ کس یارای یاری به زناشویی سربازان را نداشت.ولی کشیشی به نام والنتیوس(والنتاین)،پنهانی عقد سربازان رومی را با دختران دلخواهشان جاری می کرد.کلودیوس دوم از این رخداد آگاه می شود و دستور می دهد که والنتاین را به زندان بیندازند.

والنتاین در زندان دلداده دختر زندانبان می شود.

سرانجام کشیش به جرم جاری کردن عقد دلدادگان، با دلی عاشق به دار آویخته می شود�بنابراین او را به نام فدایی وشهید راه عشق می دانند و از آن زمان نمادی می شود برای عشق!� ولی کمتر کسی است که بداند در ایران باستان، نه چون رومیان از سه سده پس از زادروز، که از بیست سده پیش از زادروز، روزی به نام روز عشق بوده است!

شنیدنی است بدانید که این روز در سالنمای کنونی ایرانی برابر است با ۲۹ بهمن، یا تنها ۳ روز پس از والنتاین فرنگی! این روز �سپندار مذگان� یا �اسفندار مذگان� نام داشته است.

فلسفه بزرگداشت این روز با نام �روز عشق� به این گونه بوده است که در ایران باستان هر ماه را سی روز می شمردند و افزون بر اینکه ماه ها نام داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند.

برای نمونه روز نخست �روز اهورا مزدا�، روز دوم، روز بهمن ( تندرستی، اندیشه) که نخستین صفت خداوند است، روز سوم اردیبهشت �بهترین راستی و پاکی� که باز ویژه خداوند است، روز چهارم شهریور �شاهی و فرمانروایی آرمانی� که ویژه خداوند است و روز پنجم �سپندار مذ� بوده است. سپندار مذ فرنام ملی زمین است، یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، فروتنی و گذشت به همه عشق می ورزد.

زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. از این روی در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را نماد عشق می پنداشتند. در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی می شده است که در همان روز که نامش با نام ماه همزمان می شد، جشنی برپا می داشتند به فراخور نام آن روز و ماه. برای نمونه شانزدهمین روز هر ماه مهر نام داشت و که در ماه مهر، �مهرگان� فرنام می گرفت.

همین طور روز پنجم هر ماه سپندار مذ یا اسفندار مذ نام داشت که در ماه دوازدهم سال که آن هم اسفندار مذ نام داشت، جشنی با همین نام می گرفتند.سپندار مذگان جشن زمین و گرامیداشت عشق است که هر دو در کنار هم می نشینند.

در این روز زنان به شوهران خود با مهر ارمغان می دادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها ارمغان داده و از آنها فرمانبرداری می کردند. برخی نیز روز مادر و زن را به نشانه زایش و مهربانی زمین در این روز می دانند.مردم ایران از آن میان مردم هایی است که زندگی اش با جشن و شادمانی پیوند فراوانی داشته است، به فراخور های گوناگون جشن می گرفتند و با سرور و شادمانی روزگار می گذرانده اند.

این جشن ها نشان دهنده فرهنگ، روش زندگی، خوی، فلسفه زندگی و رویهمرفته جهان بینی ایرانیان باستان است.

از آنجایی که ما با فرهنگ باستانی خود ناآشناییم شکوه و زیبایی این فرهنگ با ما بیگانه شده است. شاید هنوز دیر نشده باشد که روز عشق را از ۲۶ بهمن (Valentine) به ۲۹ بهمن (سپندار مذگان ایرانیان باستان) برگردانیم� چرا سپندار مذگان در روز پنجم اسفندماه نیست؟ زیرا در گذشته ایرانیان ۱۲ ماه ۳۰ روزه داشتند و ۵ روز را نیز افزودن بر آن ۱۲ ماه در سالشمار خود داشته اند.

بنابراین روز پنجم اسفند(سپندار مذگان)، با روز ۳۳۵ از سال یا ۲۹ بهمن در سالشمار کنونی ایرانیان برابر است.

● سپندارمذگان

روز پنجم هر ماه موسوم است به � سپنته آرمئیتی� که چهارمین امشاسپند در دین زرتشت است، که در پهلوی �سپندازمذ� گفته شده که به معنی فروتنی است.

سپندارمذ، روز پنجم هرماه و ماه دوازدهم سال است. پس درسپندارمذ روز ماه سپندارمذ جشنی بوده .(پنجم اسفند)

نکته ایران ویج : در تاریخ ایران روز های هر ماه ۳۰ روزه بود و هر روز نامی برای خود داشت پس از ورود دین مبین اسلام ایام هفته هم به تقویم ایران اضافه شد اما همانطور که میدونید بعضی از ماه ها ۳۱ روزه هستند و چون ما ۶ ماه ۳۱ روزه داریم در اصل هر ماهی ۱ روز اضافه شده پس ۵ اسفند رو میبایست ۶ روز برگشت به عقب تا در زمان درست آن به تقویم شمسی ما برگزار گردد.

از طرفی چون این امشاسپند سومین امشاسپند بانو ست و به دلیل مقام بزرگی که زن در کیش مهر دارد این روز به نام و مخصوص زنان بوده.

جشنی که در این روز برگذار می شده به � سپندارمزگان� معروف است. نامهای دیگر آن �مردگیران� ، مژدگیران� می باشد.

ابوریحان بیرونی می نویسد : �اسفندارمذ ایزد موکل بر زمین و ایزد حامی و نگهبان زنان پارسا و درستکار است. به همین مناسبت این روز عید زنان به شمار می رود.� و در زمان ابوریحان این رسم وجود داشته.

در این روز مردان به جهت گرامی داشت مقام زن در کردگار به آنها هدیه می دادند. این جشن تنها بخشش هدایا نبوده بلکه در این روزها زنان فرمانروایی می کردند و مردان از آنها اطاعت می کردند.

به این دلیل به این روز مردگیران می گفتند که در این جشن زنها می توانستند با آزادی و اختیار خویش مرد زندگی خود را انتخاب کنند.

سپندارمذ : در اوستا �سپند آرمیتی� و در پهلوی �سپندارمت� یا � سپندارمد� و در فارسی �سپندارمذ� یا �اسفند� مرکب است از دو جزء �سپند� به معنی � ورجاوند� و �آرمیتی� که معنی اندیشه و فداکاری و بردباری و سازگاری و فروتنی می دهد. در پهلوی معنی این ترکیب را �خرد کامل� نوشته اند.

در گاهان ، غالبا جزء دوم آن (آرمیتی) به تنهایی آمده و یکی از فروزه های �مزدا اهوره� است. اما در اوستای نو ، سپندارمذ نام یکی از امشاسپندان است که در گروه سه گانه امشاسپند بانوان – سپندار مذ ، خرداد و امرداد – جای دارند و از نمادهای مادر خدایی اهوره مزدا به شمار می رود.

این امشاسپند بانو در جهان مینوی نماد دوستداری و بردباری و فروتنی اهوره مزدا و در جهان استومند ، نگهبان زمین و پاکی و باروری و سرسبزی آن است. او دختر اهوره مزدا است و ایزد بانوان آبان (اردویسور اناهیتا)و دین و اشی از یاران و همکاران او هستند و �ترومیتی� – دیو ناخشنودی و خیره سری و یکی از بزرگان دیوان- دشمن اوست .

در گاهان از �سپند آرمیتی� چون پرورش دهنده آفریدگان یاد می شود و از طریق اوست که مردم برکت میابند. مزدا اهوره او را آفریده است تا رمه ها را مرغزارهای سرسبز ببخشد. در اوستای نو ، او دارنده ده هزار داروی درمان بخش است . و نام او معمولا مترادف با زمین آمده است.

دکتر بهار می نویسد :

� در وندیداد آمده که بعضی آن را با زمین یکی دانسته اند. مولتن براین بر این گمان است که این نام در اصل �آراماتا� بوده است به معنی �مادر زمین�.

واژه �ساندارامت� در ارمنی (به معنی اندرون زمین) صورتی از �سپندارمذ� است. پنجمین روز ماه و دوازدهمین ماه سال به نام این امشاسپند بانو است که در فارسی اسفند گفته می شود.گل بیدمشک را نیز ویژه او دانسته اند

اکثر فرهنگ های دیرین دنیا ، یه روز در سال برای جشن ابراز عشق و علاقه دارن . ما ایرانی ها هم در فرهنگ زرتشتی ماه مهر رو داریم که مظهر مهربانی ایرانیان و ماه ابراز عشق هست که تو اون ماه روز هایی برای ابراز علاقه به اشخاص مختلف و مراسم متعدد جشن های مهربانی هست. تا حدی که مهربانی جزو عبادت های زرتشتیان یا اجداد ما بوده . تو فرهنگ زرتشتی یه روز دیگه هم هست که این روز �سپندارمزگان� یا �اسفندارمزگان� نام داشته .

فلسفه بزرگداشتن این روز به عنوان �روز عشق� به این صورت بوده که در ایران باستان هر ماه رو سی روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند.

بعنوان مثال روز اول �روز اهورا مزدا�، روز دوم، روز بهمن ( سلامت، اندیشه) که نخستین صفت خداوند است، روز سوم اردیبهشت یعنی �بهترین راستی و پاکی� که باز از صفات خداوند است، روز چهارم شهریور یعنی �شاهی و فرمانروایی آرمانی� که خاص خداوند است و روز پنجم �سپندار مز� بوده است.

 سپندار مز لقب ملی زمینه. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن.

زمین نماد عشقه چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزه. زشت و زیبا رو به یک چشم می نگره و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می ده.

به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مزگان رو بعنوان نماد عشق می پنداشتند. در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی می شده که در همان روز که نامش با نام ماه مقارن می شد، جشنی ترتیب می دادند متناسب با نام آن روز و ماه. مثلا شانزدهمین روز هر ماه مهر نام داشت و که در ماه مهر، �مهرگان� لقب می گرفت.

همین طور روز پنجم هر ماه سپندار مز یا اسفندار مز نام داشت که در ماه دوازدهم سال که آن هم اسفندار مز نام داشت، جشنی با همین عنوان می گرفتند. یعنی پنجم اسفند روز جشن عشاق یا جشن سپندار مزگان هست.

سپندار مزگان جشن زمین و گرامی داشت عشقه که هر دو در کنار هم معنا پیدا می کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می دادند. مردان نیز زنان و دختران رو بر تخت شاهی می نشوندند ، به اونها هدیه می دادند و ازشون اطاعت می کردند.

از آنجا که زمین نیز همچون بانوان دارای قدرت باروری و زایندگی می باشد از ۱۷ سده پیش از میلاد تا کنون در پنجم اسپند ماه هر سال برابر با بیست و نهم بهمن امروزی چون نام اسپند روز و اسپند ماه برابر میشده ایرانیان باستان این روز را به انگیزه ی سپاسگزاری از خدا برای باروری زمین و گرامیداشت بانوان و دلدادگی زوجها به یکدیگر جشن میگرفتند و به یکدیگر شادباش میگفتند.

امید که جوانان ایرانی ارزش این روز بزرگ (سپندارمزگان روز عشق) را دانسته و روز سپندارمزگان را که از دیر باز ویژه ی بزرگداشت و گرامی داشت بانوان و عشق زمینی بوده است را پاس بدارند.

ولنتاین را جشن نخواهیم گرفت و به هم تبریک نخواهیم گفت روز عشق را از ۲۵ بهمن (ولنتاین) به ۲۹ بهمن( سپندارمذگان ایرانیان باستان )تغییر خواهیم داد ��.. ۲۹ بهمن روز عشق روز سپندارمذگان شاد باد ��.. اگر از نژاد آریایی کورش کبیر هستی برای تمام ایرانیان بفرست� .بوسه بر خاک پاک آریا ���� بوسه بر دست ایرانیانwe won�t celebrate valentine cuz we are persian and our day of Love is on February 18 !long live persia !!

سپندارمذگان جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا میکردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه میدادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت میکردند.

ملت ایران از جمله �ملت هایی است که زندگی اش با جشن و شادمانی پیوند فراوانی داشته است، به مناسبت های گوناگون جشن میگرفتند و با سرور و شادمانی روزگار میگذرانده اند.

این جشن ها نشان دهنده فرهنگ، نحوه زندگی، خلق و خوی، فلسفه حیات و کلاً جهانبینی ایرانیان باستان است.

ایکاش با درس گرفتن از گذشتگان ما هم کمی شادمانی را به هر بهانه ای که شده به زندگی خود راه دهیم و شاد زندگی کنیم و شاد زیستن را بیاموزیم.