جشن دیگان

جشن دیگان

دی یا دتوشو Daatoshu به معنی دادار و آفریدگار است و در نامه های اوستایی اغلب به جای واژه اهورامزدا به کار رفته است. اگر به نام سی روز ماه توجه کنید، مشاهده می نمایید که روزهای هشتم و پانزدهم و بیست و سوم هر ماه به نام دی نامگذاری شده و برای تمیز آنها از یکدیگر هر یک به نام روز بعدش خوانده شده است و اورمزد که آن هم نام خداوند می باشد. بدین گونه : اورمزد، دی بآذر، دی بمهر و دی بدین. بنابراین در ماه دی چهار روز به نام خدا نامیده شده و در ماه دی چهار بار جشن دیگان برگزار می شود.

1. اورمزد و دیماه : نخستین روز دی ماه باستانی/ 25 آذر ماه خورشیدی
2. دی به آذر و دیماه : هشتمین روز دی ماه باستانی/ 2 دی ماه خورشیدی
3. دی به مهر و دیماه: پانزدهمین روز دی ماه باستانی/ 9 دی ماه خورشیدی
4. دی بدین و دیماه : بیست و سومین روز دی ماه باستانی/17 دی ماه خورشیدی

 در ایران باستان نخستین جشن دیگان در ماه دی یعنی روز اورمزد و دی ماه ، خرم روز نام داشته است و در این روز که شب پیش، بزرگترین شب سال بوده است، پادشاه و حاکم دیدار عمومی با مردم داشته است.

�دی� صفت اهورامزدا(:دانای بزرگ هستی بخش، خداوند) است. دی‌ماه، ماه برابری انسان‌هاست. دی‌‌ماه، ماه خداوند است�

ماه دی، ماه خداوند است، ماهی سپند که با همه‌ی شباهتش به دیگر ماه‌ها، با همه‌ی آنها، متفاوت است. �دی� صفت اهورامزدا(:دانای بزرگ هستی بخش، خداوند) است.

اهورامزدا آفریننده است، آفریدگار زندگی است و زندگی چیزی نیست جز مهرورزی و بهره‌گیری از داده‌های نیک اهورا‌داده.دی‌ماه، ماه برابری انسان‌هاست. دی‌‌ماه، ماه خداوند است. واژه‌ی دی در �اوستا�، دتوش خوانده شده، به معنای دادار، آفریننده و پروردگار.هوا گرم می‌شود، گرم و گرم‌تر.

باهم‌ بودن‌ها و در‌کنار‌هم‌ بودن‌ها به سرمای زمستان اجازه نمی‌دهد که چیره شود. تقه‌ای به پنجره کوبید، نور است، در را باز کن. دیروز و دیشب، گذشت، امروز دمیده است و امروز روز دیگری است، روزی از ماه خداوند. امروز جشن دیگان است.شاید این ماه از آن‌روی �دی� یعنی آفریدگار خوانده‌شده که خداوند فروغان‌فروغ(:نورالانوار) است و دی‌ماه نیز که در آن روشنایی روز، بار دیگر، رو به فزونی می‌گیرد، نمایی از آفرینش را در یادها، بازمی‌آفریند.در فرهنگ ایرانی هر‌ماه، ۳۰ روز دارد و هر روز نامی دارد و هر نامی، معنایی. آغاز هر‌ماه با نام �اورمزد� است که به معنای خداوند است.

ماه دی نیز به‌معنای خداوند است، بنابراین ایرانیان به پاسداشت این رخداد نیکوی برابری ماه و روزی هم‌معنا با یکدیگر، گرد‌هم می‌آمده‌اند تا در این گردهمایی اهورامزدا را سپاس گفته و بزرگی و یگانگی‌اش را بستایند. این روز را از دیرباز �دیگان� نامیده‌اند. مردم گرد هم می‌آمده‌اند تا دست‌کوبان و پای‌کوبان، شادان و خندان، گرمابخش، روز و شب‌های سرد زمستانی برای یکدیگر باشند. ایرانیان با در کنار هم بودن‌هایشان به تاریکی و به سرما می‌گفتند که هراسی در دل ندارند.روزهای  هشتم، پانزدهم و بیست‌و‌سوم دی‌ماه نیز همچون روز نخست دی‌ماه، دیگان خوانده می‌شوند چرا‌که این روزها که با نام، دی‌بآذر، دی‌بمهر و دی‌بدین نامگذاری شده‌اند، خبر از برابری روز با ماه دارند.

برابری هریک از این روزها که دی خوانده می‌شود با ماه دی، از دیرباز بزرگداشت و سپاس ایرانیان را در پی داشته است.دی‌ماه، ماه خداوند است یکی از سردترین ماه‌ها.

اما ایرانی با در کنار‌هم بودن‌ها، از دیرباز نشان داده است که تنها باهم‌بودن‌هاست که بر سرما و تاریکی چیره می‌شود و شاید از همین روی است که ماه دی بیش از همه‌ی ماه‌های ایرانی در آن، نام روز و ماه برابر می‌شود. شاید این فزونی برابری نام روز و ماه در دی‌ماه نشان از همین داشته باشد که باید باهم بود و در کنار هم، تا زندگی را بفهمیم حتا اگر هوا سرد باشد،باید در کنار هم باشیم تا سرما آزارمان ندهد، حتا اگر باد و بوران، چنین پندارند که توان شکستمان را دارند. دی‌ماه، ماه همازوری است.

در این ماه می‌شود در کنار‌هم بودن، زندگی و گرمای باهم بودن را در دل سرما، آزمود.ابوریحان بیرونی می‌گوید: دی‌ماه را �خورماه�نیز می‌گویند. بیرونی در کتاب مسعودی چنین آورده که روز اول دی‌ماه را �خره‌روز� یا خوره‌روز نامند که بی‌گمان اشاره‌ای است به روز خورشید.دی‌ماه، ماه خداوند است، خورشید بیشتر در آسمان‌ می‌پاید و شب‌ها کوتاه‌تر و روزها بلندتر می‌شود.دی‌ماه، ماه خداوند است، ماه برابری انسان‌ها، ماهی که آن‌را به ماه حقوق بشر تعبیر کرده‌اند.

ابوریحان بیرونی در جایی دیگر درباره‌ی دیگان چنین می‌نگارد: �در این روز عادت ایرانیان چنین بود که پادشاه از تخت شاهی به زیر می‌آمد و جامه‌ی سپید می‌پوشید و در بیابان بر فرش‌های سپید می‌نشست و دربان‌ها و یساولان و قراولان را که هیبت ملک بدان‌هاست، به کنار می‌راند و در امور دنیا خود را فارغ‌البال نظر می‌نمود و هرکس که نیازمند می‌شد که با پادشاه سخن بگوید، خواه که گدا باشد یا دارا، شریف باشد  یا وضیع بدون هیچ حاجب و دربانی با ایشان غذا می‌خورد و می‌گفت: �من امروز مانند یکی از شماها هستم و من با شما برابر می‌باشم زیرا قوام دنیا به کارهایی است که به‌دست شما می‌شود و قوام امارت آن‌هم به پادشاه است و نه پادشاه را از رعیت گریزی است و نه رعیت را از پادشاه. و چون حقیقت امر چنین شد، من که پادشاه هستم با شما برزیگران برابر خواهم‌بود و مانند دو برادر مهربان خواهیم‌بود.�دی‌ماه، ماه خداوند است، ماهی که حقوق بشر اعمال می‌شود و همه با‌هم مهربانند، ماهی که در آن برابری و برادری را می‌شود لمس کرد.

در دی‌ماه روشنایی را با بردمیدن روز معنا می‌کنیم و گرما را در میانه‌ی این ماه سرد با باهم بودن‌هایمان.هوا گرم می‌شود، گرم و گرم‌تر. باهم بودن‌ها و در کنار‌هم بودن‌ها به سرمای زمستان اجازه نمی‌دهد که بر ما چیره شود. گوش کن: تقه‌ای به پنجره کوبید، نور است، در را باز کن. گوش کن: تقه‌ای به پنجره کوبید، شادی است، در را باز کن. گوش کن: تقه‌ای به پنجره کوبید، جشن دیگان است، در را باز کن.

جشن دیگان خجسته باد